Riskli Yapı Tespiti Nedir?
Riskli yapı tespiti, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun çerçevesinde, binaların depreme karşı dayanıklılığını değerlendirip, yıkılma riski taşıyan ya da sağlamlık açısından tehlikeli bulunan yapıları belirlemek amacıyla yapılan bir inceleme sürecidir. Bu tespit, arsa sahiplerinin başvurusu üzerine yetkilendirilmiş kurumlar tarafından gerçekleştirilir ve yapı riskli olarak tespit edilirse, bu durum tapuya işlenir. Ayrıca, maliklere tebligat yapılır ve belirli bir süre içinde itiraz edebilirler. İtirazın ardından, riskli olduğu kesinleşen yapılar için yıkım kararı alınabilir ve yeniden inşa süreci başlatılabilir.
Riskli Yapı Tespit Süreci
Riskli yapı tespit süreci, İstanbul’daki kentsel dönüşüm ve yapı güvenliği için önemli bir aşamadır. Bu süreç aşağıdaki adımlarla işler:
- Başvuru: Yapı sahibi ya da kanuni temsilcisi, bağlı oldukları belediyeye veya yetkilendirilmiş kurumlara başvurur. Bu başvuru, yapının riskli olduğuna dair değerlendirme yapılması amacıyla yapılır.
- Değerlendirme ve İnceleme: Yetkili kurum, başvuru üzerine binayı inceleyerek teknik analizler yapar. Bu analizler, yapının depreme karşı dayanıklılığını, yapısal sağlamlığını ve güvenliğini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilir.
- Riskli Yapı Raporu: Yapının riskli olduğuna karar verilirse, bu durum bir raporla belirlenir. Bu rapor, yapı sahibine tebliğ edilir ve yapının riskli olduğu tapu siciline işlenir.
- Tebligat ve İtiraz Süreci: Yapı sahibi, riskli yapı tespitine itiraz edebilir. İtiraz, tebligat tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılmalıdır. İtiraz süresi dolduğunda, itiraz kabul edilmezse rapor kesinleşir.
- Yıkım ve Yeniden İnşa: Kesinleşen tespit sonrası, yapı yıkılabilir. Yapının yıkımına ilişkin yasal işlemler başlatılır ve gerekirse yeniden inşa süreci başlar.
Bu süreç, yapıların güvenliğini sağlamak ve olası afet risklerine karşı önlem almak amacıyla uygulanmaktadır.
Riskli Yapı Tespitine İtiraz Süreci
Riskli yapı tespitine itiraz süreci 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun çerçevesinde yapı sahiplerine veya kanuni temsilcilerinin yapıların riskli olarak tespit edilmesine karşı belirli bir süre içinde itiraz etme hakkı tanımaktadır.
İtiraz Süreci Adımları:
- İtiraz Süresi: Riskli yapı tespiti tebliğinden itibaren 15 gün içinde itiraz edilmelidir. Bu süre hak düşürücü niteliktedir yani süresi içinde itiraz yapılması itiraz hakkı kaybedilir.
- İtiraz Başvurusu: İtirazlar yapının bulunduğu yerin çevre ve şehircilik il müdürlüğü veya yetkilendirilmiş belediye birimlerini yazılı olarak yapılır.
- İtirazın Değerlendirilmesi: Başvurular teknik heyet tarafından incelenir bu heyet üniversitelerden ve bakanlıktan uzman üyelerden oluşur
- İtiraz Sonucu:
- Kabul Edilirse: Riskli yapı tespit kararı iptal edilir ve tapu kaydındaki şerh kaldırılır
- Rededilirse: Karar kesinleşir ve yıkım süreci başlar.
Riskli Yapı Tespitine Karşı İptal Davası Açma Süreci
Riskli yapı tespitine karşı iptal davası açma süreci, yapı sahiplerinin ya da yasal temsilcilerinin, yapının riskli olduğuna dair tespit raporuna itiraz etmeleri durumunda başvurdukları hukuki bir yoldur. Bu süreç, raporun tebliğinden itibaren 30 gün içinde idare mahkemesine başvurularak yapılabilir ve iptal davası açma hakkı sadece yapı sahibine aittir. Dava açılırken, yıkım veya başka işlemlerin durdurulması için yürütmenin durdurulması talep edilebilir. Mahkeme sürecinde yapılan değerlendirme sonucunda, eğer yapının riskli olduğuna dair tespit hukuka aykırı bulunursa, mahkeme bu kararı iptal edebilir. İptal kararı sonrası yapı ile ilgili işlemler yeniden değerlendirilebilir.
SIKÇA SORULAN SORULAR
- Riskli yapı tespiti nasıl yapılır?
- Yapının riskli olduğuna dair tespit, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslandırılmış kuruluşlarca gerçekleştirilir. Başvuru, yapı maliklerinden biri veya kanuni temsilcisi tarafından yapılır ve gerekli belgelerle birlikte yetkilendirilmiş kuruma sunulur.
- Riskli yapı tespitini kimler yaptırabilir?
- Yapının riskli olduğuna dair tespiti, yapı maliklerinden biri veya kanuni temsilcisi yaptırabilir. Ayrıca, yetkili idareler de bu tespiti gerçekleştirebilir.
- Riskli yapı tespitine kimler itiraz edebilir?
- Yapının riskli olduğuna dair tespite, yapı maliklerinin veya kanuni temsilcilerinin itiraz hakkı vardır. İtiraz, ilgili idareye yapılır ve teknik heyet tarafından değerlendirilir,
- Riskli yapı tespitine karşı itiraz süresi ne kadardır?
- Yapının riskli olduğuna dair tespite karşı itiraz süresi, muhtarlıkta yapılan ilanın son gününden itibaren 15 gündür.
- Riskli yapı tespitine karşı iptal davası nasıl açılır?
- İtirazın reddedilmesi durumunda veya itiraz süresi içinde başvurulmaması halinde, yapı malikleri idare mahkemesine başvurarak iptal davası açabilirler. Dava açma süresi, itirazın reddedilmesi veya itiraz süresinin bitiminden itibaren 30 gündür.
- Riskli yapı tespitinden sonra ne olur?
- Yapının riskli olduğuna dair tespitin kesinleşmesinin ardından, yapı maliklerine belirli bir süre tanınarak yapının tahliyesi ve yıkımı istenir. Bu süre zarfında yapı yıktırılmazsa, idare gerekli işlemleri başlatabilir.
- Riskli yapı tespitinin maliyeti nedir?
- Yapının riskli olduğuna dair tespit, yapı maliklerinin masrafları kendilerine ait olmak üzere yaptırılır. Maliyet, tespiti yapacak kuruma ve yapını özelliklerine göre değişiklik gösterebilir.
- Riskli yapı tespitine yapılan itirazları kim inceler?
- Yapının riskli olduğuna dair tespite yapılan itirazlar, üniversitelerde görevli öğretim üyelerinin ve Bakanlık/Başkanlık teşkilatında görev yapan teknik personelin bulunduğu teknik heyet tarafından incelenir.
- Riskli yapı tespitine karşı dava açmak ne zaman gereklidir?
- Yapının riskli olduğuna dair tespite karşı dava açma süresi, itirazın reddedilmesi veya itiraz süresinin bitiminden itibaren 30 gündür. Bu sürenin geçirilmesi durumunda, dava açma hakkı kaybolur.
- Riskli yapı tespitinden sonra elektrik, su ve doğalgaz hizmetleri kesilir mi?
- Yapının riskli olduğuna dair tespit yapıldıktan sonra, yapı maliklerine verilen süre içinde yapının yıktırılmaması durumunda, elektrik, su ve doğalgaz gibi hizmetlerin kesilmesi istenebilir. Bu uygulama, can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla yapılır.
